Projekt badawczy Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA
Tytuł projektu: ELBARA_PD (Penetration Depth)
Koordynator projektu: Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN
Kierownik projektu i przedstawiciel Instytutu: dr Mateusz Iwo Łukowski
Numer: 4000107897/13/NL/KML, AO 1-7021
Okres realizacji: 2013 - 2015
Celem projektu ELBARA_PD jest określenie głębokości warstwy gleby, której wilgotność mierzona jest przez satelitę SMOS (Soil Moisture and Ocean Salinity). Woda znajdująca się w glebie jest bardzo istotnym elementem środowiska, mającym ogromne znaczenie zarówno w skali globalnej jak i lokalnej. Wilgotność gleby jest kluczowym czynnikiem wpływającym na obieg wody i energii w przyrodzie oraz klimat. Badania ilości wody zawartej w glebie pozwalają na przewidywanie i przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom, takim jak powodzie, susze czy erozja gleby. Odpowiednie uwilgotnienie pól uprawnych jest jednym z najważniejszych czynników zapewniających prawidłowy wzrost i rozwój roślin. Obserwowane zróżnicowanie wilgotności gleby jest wynikiem zachodzących procesów wymiany masy i energii między atmosferą i podłożem. Dlatego dokładność ocen tej wymiany ma tak duże znaczenie zarówno w ocenach na niewielkie skale regionalne, jak i przy obserwacji globalnych skutków zmian klimatu. Wilgotność gleby jest zmienną typu ECV (Environment Climate Variable), a jej obserwacja należy do zadań priorytetowych w Naukach o Ziemi. Satelita SMOS mierzy zawartość wody w powierzchniowej warstwie gleby dla obszaru całego globu, jednak jak do tej pory głębokość warstwy którą „widzi” ten satelita jest słabo poznana. Utrudnia to ocenę obserwowanych zasobów wody w miarach ilościowych. SMOS jest radiometrem wykorzystującym 69 czujników temperatury jasnościowej. W ramach projektu zostanie użyty wypożyczony z Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) przyrząd ELBARA, który jest pojedynczym czujnikiem temperatury jasnościowej. Jest to radiometr podobny do SMOS umieszczonego na orbicie, ale przewidziany do użytku stacjonarnego na Ziemi. Wnioski z pomiarów wykonanych przy pomocy ELBARA na wybranym obszarze doświadczalnym będą ekstrapolowane dla potrzeb interpretacji danych SMOS w obszarach poza miejscem testowym.
Projekt realizowany jest przez pracowników Instytutu Agrofizyki (dr Mateusz Iwo Łukowski - kierownik, prof. Bogusław Usowicz, prof. Jerzy Lipiec i dwie osoby planowane do zatrudnienia), w naukowej współpracy zewnętrznej z Centrum Badań Kosmicznych PAN i innymi instytucjami (dr inż. Wojciech Marczewski, mgr Jan Słomiński, mgr Ewa Słomińska, dr Andrzej Kotarba, dr inż. Krystyna Stankiewicz).
Projekt ELBARA_PD jest finansowany przez Europejską Agencją Kosmiczną, w ramach PECS (Planu dla Europejskich Państw Współpracujących z ESA) za polskie środki budżetowe wnoszone do ESA.